W 2020 roku Archiwum Kurii Metropolitalnej kontynuowało proces konserwacji rękopisów z Działu Staropolskiego. Tegoroczne zadanie obejmowało konserwację zachowawczą 30 woluminów z lat 1505-1766, pochodzących ze zbioru Akt Officialiów i Episcopaliów Archidiecezji Krakowskiej.
Akta Officialia (1410-1796) to rękopiśmienne akta sądowe oficjała, czyli osoby stojącej na czele sądu biskupiego. W dawnych wiekach „officialat” spełniał funkcję kancelarii biskupiej. Zajmował się, w imieniu biskupa, sprawami sądowymi, jak i administracyjnymi. Pomagał biskupowi w zarządzaniu diecezją. W tych rękopiśmiennych dokumentach (zszywanych później w kolejne roczniki) zostały uwiecznione bardzo różnorodne, najczęściej praktyczne sprawy: potwierdzenia stawienia się na rozprawę, ustanowienie pełnomocników stron procesowych, zobowiązania zwrotu pożyczki itp.
Akta Episcopalia (1466-1797) to inaczej akta czynności biskupów krakowskich. Pojawiły się w kancelarii biskupiej w połowie XV wieku i wyparły dokument. Miejsce dokumentu zajęła księga wpisów. Najpierw nazywano ją metryką, potem zaczęto używać nazwy „akta episcopalia”. Powstawały w ten sposób, że najpierw notariusz prowadził brudnopis, zwany także protokołem. Po roku z brudnopisu, czyli protokołu, przepisywano jego treść do czystopisu, czyli indukty. Zanim do tego doszło kanclerz przeglądał protokół i dokonywał selekcji, jaki materiał trafi do czystopisu. Indukty początkowo spisywano na luźnych składkach, dopiero potem łączono w księgę i oprawiano. W późniejszych wiekach akta wpisywano do gotowej księgi. Na karcie tytułowej każdej z ksiąg widnieje nazwisko aktualnego biskupa, określenie zawartych w księdze spraw i daty ramowe. Sprawy spisywano w porządku chronologicznym. Były to wydarzenia istotne dla funkcjonowania diecezji: nominacje oficjałów, dziekanów, proboszczów, wikariuszy, erekcje nowych parafii, pozwolenia na budowę kościołów czy kaplic, przyjęcie rezygnacji, decyzje o translokacji księży, nominacje rektora seminarium i przełożonych, przyjmowanie kleryków, listy święconych, aprobaty do słuchania spowiedzi, upoważnienie do głoszenia Słowa Bożego, cenzura ksiąg, określanie porządku wizytacji biskupich, udzielanie dyspens, informacje o zwołaniu, przebiegu i decyzjach Synodu Diecezjalnego. Całość opisuje fakty niesłychanie istotne dla historii poszczególnych parafii i całej diecezji krakowskiej, która w okresie staropolskim obejmowała swoim zasięgiem terytorialnym aż 11 obecnych diecezji.
Realizacja zadania konserwatorskiego pozwoliła zabezpieczyć kolejne tomy ksiąg rękopiśmiennych Działu Staropolskiego, dokumentujących metodycznie i szczegółowo rok po roku dzieje Diecezji i Państwa na przestrzeni czterech wieków (XV – XVIII).
Zadanie dofinansowane ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury, uzyskanych z dopłat ustanowionych w grach objętych monopolem państwa, zgodnie z art. 80 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych”.
